Welkom op mijn website
Ik ben Heleen Torringa
Op deze site vind je mijn fascinatie voor kritisch denken. Wat ik presenteer op het gebied van publicaties, recensies over mijn boek en mini-podcast met ingesproken filosofische teksten (hier).
Op dit moment schrijf ik ethiekmonologen. In De ethiekmonologen deel ik mijn ethiekkennis en verbind er (als ethiekdocent) een ervaring aan. Je vindt op deze site mijn CV. En hoe je mij kunt bereiken. Ik richt mij op iedereen met interesse in kritisch denken en in de filosofie. Van harte welkom!
Wat doe je als je kritisch denkt?
Ik laat op de kritisch denken-pagina zien op welke manier ik kritisch denken heb geconceptualiseerd. Waarin zit nu precies het kritische? Wat doe je als je kritisch denkt? De essentie van mijn kritisch denken-begrip is achterhalen wat sprekers of schrijvers met hun uitspraken willen uitdrukken en de reflectie erop om zelf tot standpunten te komen. Maar hoe kom je op kritische vragen die de aanzet geven tot oordeelsvorming? En hoe zorg je dat je kritische vragen aansluiten bij dat wat mensen met hun uitspraken uitdrukken? Beweren, vinden, voelen, willen ze iets? In mijn kritisch denken-concept ligt het accent op een antwoord op die vragen. Deze manier van denken onderneem je om je te oriënteren in een zee van opvattingen, feiten en ervaringen, waarbij je je afvraagt: waar sta ik?
Kritisch leren denken
Dit kritisch denken-begrip betekent voor het kritisch leren denken een nadruk op:
- het interpreteren van de boodschap (ook wel: communicatieve intentie) van uitspraken, zonder daarbij te oordelen;
- het stellen van passende kritische vragen bij een geïnterpreteerde boodschap;
- het uitwerken van kritische vragen om tot een beargumenteerd standpunt te komen.
Mijn benadering draait grotendeels om het proces om je standpunt te ontdekken. De nadruk ligt op het vormen van evenwichtige oordelen en niet zozeer op het vormen van beweringen (‘waarheidsclaims’). Het oordeelsvermogen waar ik voornamelijk op doel met kritisch denken draait om de kunst om op een evenwichtige manier tot waarderende of sturende standpunten te komen. Vaak van maatschappelijke aard. Denk aan politieke, sociale en morele kwesties. Zaken die ons allemaal aangaan. Maar ook standpunten waarin een handeling wordt bepleit (sturende standpunten; ‘iemand moet iets doen’).
Ik beschouw goed redeneren als een instrument om het resultaat van wat ik “kritisch denken” noem te beoordelen. Dat resultaat is een beargumenteerd standpunt (of: evenwichtig oordeel), maar wat eraan vooraf gaat maakt denken voor mij voornamelijk kritisch. De vlieger ‘kritisch denken staat gelijk aan goed (willen) redeneren’ gaat voor mij niet op. Argumentatie- en redeneerregels zijn vooral bruikbaar voor de beoordeling van ‘redeneerkwaliteit’, ongeacht de inhoud. Ook valt ‘denkfoutenvrij argumenteren’ – waar de standaardbenadering van kritisch denken om draait – voor mij niet samen met kritisch denken.
Ik zie inmiddels ‘je standpunt ontdekken’ en ‘bestaande argumentatie beoordelen (met criteria uit de argumentatieleer)’ wel als twee aspecten van oordeels- en onderscheidingsvermogen wat je kunt zien als basisbegrip van kritisch denken. De onderwijspraktijk bepaalt welk aspect (ontdekken of beoordelen) de nadruk krijgt. Ik schrijf hierover in het (online gepubliceerde) artikel Kritisch denken, waartoe? Keuzehulp voor docenten.